Welke soorten zijn er?

Welke soorten speekselklierkanker zijn er?

Bron: World Health Organization Classification of Tumours. Head and Neck Tumours. Chapter 5: Tumours of the Salivary Glands. IARCPress 2005.

Speekselkliertumoren vormen een zeldzame groep van tumoren. Binnen deze groep komen echter vele soorten speekselklierkanker voor (zie tabel 1), die allemaal sterk verschillen in locatie, gedrag en prognose (zie tabel 2). Dit maakt algemene uitspraken over speekselklierkanker zeer moeilijk.

De reden waarom zoveel verschillende soorten speekselklierkanker bestaan, is dat een speekselklier een orgaan is dat opgebouwd is uit een groot aantal verschillende celtypen (zie figuur 1). Er zijn bijvoorbeeld cellen die speeksel maken en cellen die de afvoergang vormen. In ieder verschillend celtype kan een kankersoort ontstaan, die vanwege het specifieke celtype een totaal ander gedrag kan vertonen.

In tabel 1 worden alle voorkomende vormen van speekselklierkanker en ook alle goedaardige tumoren in de speekselklieren genoemd. De meest voorkomende goedaardige speekselkliertumoren zijn pleomorf adenoom en Whartin tumor. Vaak worden deze tumoren geopereerd, zie hiervoor de uitleg over operatie bij speekselklierkanker. Deze goedaardige tumoren zullen op deze website over speekselklierkanker verder niet behandeld worden.

Omdat er zoveel verschil zit in het gedrag van speekselklierkanker, wordt hieronder van de meest voorkomende soorten kanker uitleg gegeven.


Tabel 1: verschillende soorten speekselkliertumoren volgens de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) 2005.

Speekselklierkanker

  • Acinic cell carcinoma
  • Mucoepidermoid carcinoma
  • Adenoid cystic carcinoma
  • Polymorphous low-grade adenocarcinoma
  • Epithelial-myoepithelial carcinoma
  • Clear cell carcinoma, not otherwise specified
  • Basal cell adenocarcinoma
  • Sebaceous carcinoma
  • Sebaceous lymphadenocarcinoma
  • Cystadenocarcinoma
  • Low-grade cribriform cystadenocarcinoma
  • Mucinous adenocarcinoma
  • Oncocytic carcinoma
  • Salivary duct carcinoma
  • Adenocarcinoma, not otherwise specified
  • Myoepithelial carcinoma
  • Carcinoma ex pleomorphic adenoma
  • Carcinosarcoma
  • Metastasizing pleomorphic adenoma
  • Squamous cell carcinoma
  • Small cell carcinoma
  • Large cell carcinoma
  • Lymphoepithelial carcinoma
  • Sialoblastoma

Goedaardige speekselkliertumoren

  • Pleomorphic adenoma
  • Myoepithelioma
  • Basal cell adenoma
  • Warthin tumour
  • Oncocytoma
  • Canalicular adenoma
  • Sebaceous adenoma
  • Lymphadenoma
  • Ductal papillomas
  • Cystadenoma

Tabel 2: hooggradige en laaggradige vormen van speekselklierkanker

Hooggradige speekselklierkanker

  • High-grade mucoepidermoid carcinoma
  • Salivary duct carcinoma
  • Adenoid cystic carcinoma
  • Carcinoma ex-pleomorphic adenoma
  • Plaveiselcelcarcinoom (Squamous cell carcinoma)
  • Anaplastic or undifferentiated carcinoma
  • Malignant mixed carcinoma

Laag tot middelmatige agressieve speekselklierkanker

  • Low-grade mucoepidermoid carcinoma
  • Acinic cell carcinoma
  • Polymorphous low-grade adenocarcinoma (PLGA)
  • Epithelial-myoepithelial carcinoma