Waar ontstaat het?
Speekselklierkanker ontstaat in de speekselklieren. Deze kan men onderverdelen in de grote en kleine speekselklieren.
De grote speekselklieren zijn:
- De oorspeekselklier (parotis)
- De speekselklier onder de kaak (submandibularis)
- De speekselklierklier onder de tong (sublingualis)
De kleine speekselklieren komen voor op de tong, in de wangen, lippen en harde en zachte gehemelte. Daarnaast bevinden zich kleine speekselklieren in de neus, neusbijholte, keelholte, strottenhoofd en luchtpijp. In totaal heb je wel 750 tot 1000 kleine speekselklieren.
Zeer zeldzaam komt speekselklierkanker buiten het hoofd hals gebied voor, te weten in de long, de borst en baarmoederhals.
Naast speekselklierkanker komen er ook goedaardige afwijkingen (dit is dan dus geen kanker) in speekselklieren voor. In de oorspeekselklier is dat in 80%, in de speekselklier onder de kaak is dat in 50% en onder de tong in 30%. Bij de kleine speekselklieren is een tumor slechts in 20% van de gevallen goedaardig.
Hoe vaak komt het voor?
Speekselklierkanker wordt in Nederland bij ongeveer 160 mensen per jaar aangetoond. Het wordt ongeveer even vaak bij mannen als bij vrouwen gevonden. De gemiddelde leeftijd is 65 jaar en de meeste speekselklierkankers worden tussen een leeftijd van 60 en 80 jaar aangetroffen. Echter al vanaf de leeftijd van 10 jaar kan speekselklierkanker voorkomen.
Wat is de oorzaak van speekselklierkanker?
Het is niet bekend dat virussen speekselklierkanker veroorzaken. Eerdere bestraling (=radiotherapie) geeft een iets verhoogde kans op speekselklierkanker
Ook lijkt er een verband te bestaan tussen speekselklierkanker en het maken van röntgenfoto’s van het gebit of ioniserende straling. Er is geen verband tussen roken en alcohol gebruik en het krijgen van speekselklierkanker.
Met welke klachten komt iemand met speekselklierkanker?
Natuurlijk zijn de klachten afhankelijk van waar de kanker ontstaat en of er uitzaaiingen zijn. Vaak is er een pijnloze zwelling ter plaatse van de kanker. Als de kanker ontstaat in de oorspeekselklier kan er door uitval van de aangezichtszenuw een aangezichtsverlamming ontstaan, waarbij het oog niet meer helemaal dicht gaat en de mondhoek afhangt. Soms is er een doof gevoel in de tong. Als er wel pijn is, straalt deze vaak uit naar het oor.
Als er uitzaaiingen in de lymfeklieren in de hals zijn, is er vaak een zwelling te voelen of te zien.
Als er uitzaaiingen in andere organen zijn, is het afhankelijk van de plaats van de uitzaaiing of iemand klachten heeft.
Hoe wordt speekselklierkanker vastgesteld?
Een MRI of CT scan zal meestal gemaakt worden bij een zwelling in een speekselklier of lymfeklier. Daarnaast zal er een punctie (een prik met opzuigen van cellen) gedaan worden om te zien of het kwaadaardig (=kanker) is. Deze punctie is echter niet altijd betrouwbaar. Daarom is in de meeste gevallen pas na operatie echt vast te stellen of het kanker is en om welke soort het gaat.
Bij een deel van de patiënten wordt voor of na een operatie een PET-CT gedaan om vast te stellen of er sprake is van uitzaaiingen op afstand.